در مطلب قبلی از سری مطالب گلخانه به موضوع اهمیت و نقش دی اکسید کربن گلخانه برای گیاهان پرداختیم. در این مطلب که به عبارتی ادامه مطلب قبل محسوب می شود به بررسی پاسخ گیاهان به تزریق دی اکسید کربن پرداختهایم. اگر هنوز با اهمیت دی اکسید کربن برای گیاهان و روش های تنظیم کربن دی اکسید گلخانه آشنایی ندارید، حتما مطلب “نقش دی اکسید کربن گلخانه برای گیاهان“ را مطالعه کنید.
گیاهان مختلف نسبت به غنی سازی دی اکسید کربن پاسخ های متفاوتی را از خود بروز می دهند. مهم ترین عوامل که تحت تاثیر افزایش دی اکسید کربن قرار میگیرند عبارتند از:
تعداد میوه ، وزن تر محصول ، طول شاخه گل ، اندازه گیاه ، کیفیت گل و میوه، تولید محصول قابل فروش در کمترین زمان ممکن و زمان به بار رسیدن محصول .
در نتیجه پاسخ های دریافتی نیز با توجه به این عوامل و متنوع بودن شرایط محیطی و فضای گلخانه ، فصل به فصل ، محصول یه محصول و سال به سال متغیر است و با یکدیگر متفاوت میباشد. پاسخ گیاه به افزایش دی اکسید کربن تابع پارامترهایی همچون غنی سازی گلخانه از دی اکسید کربن ، مراحل رشد گیاه ، دمای مطلوب داخل گلخانه و دمای محیط بیرون از گلخانه میباشد . پاسخ گیاه نسبت به این عوامل نیز متغییر میباشد.
برای تامین دی اکسید کربن از چه منابعی استفاده کنیم؟
1- تزریق دی اکسید کربن با سوزاندن مواد نفتی
بر اثر سوختن کامل مواد سوختنی( مانند گاز طبیعی ، نفت سفید و گاز مایع پروپان ) آب و دی اکسید کربن تولید میشود. باید توجه داشت که میزان گوگرد هر یک از این مواد سوختنی نباید بیشتر از 200 میکرو گرم در گرم باشد زیرا در غیر این صورت مقدار تولید گوگرد دی اکسید تولید شده زیاد بوده و به گیاه آسیب میرساند. جالب است بدانید که میزان گوگرد در گاز مایع بوتان به 60 میکروگرم درگرم میباشد این در حالیست که میزان گوگرد در نفت سفید به بیش از 600 میکروگرم در گرم میرسد. با سوختن مواد سوختنی در این روش دی اکسید کربن وارد فضای گلخانه میشود.
با توجه به مقیاس هایی که در بالا به آنها اشاره شد به ازای هر 100 متر مربع گلخانه 5/0 لیتر گاز مایع پروپان در ساعت ، یا 25/0 لیتر نفت خالص در هر ساعت سوزانده شود. از نکاتی که در این روش باید به آن به آن توجه کرد این است که شعله چراغ نفتی در حین سوختن باید به رنگ آبی باشد. اگر شعله در هنگام سوختن به رنگ زرد باشد بدان معناست که به جای دی اکسید کربن گاز سمی مونواکسید کربن تولید میشود که برای گیاهان بسیار خطرناک میباشد.
مزیتهای تولید دی اکسید کربن با روش سوزاندن مواد نفتی
- تولید دی اکسید کربن در این روش در مقایسه با دی اکسید کربن خالص ارزانتر و مقرون به صرفه بودن آن است.
- در حین تولید دی اکسید کربن گرما نیز تولید میشود . اما باید به این موضوع نیز اشاره کرد که تولید گرما در روزهایی که هوا گرم است و نیازی به گرم کردن گلخانه نیست از نواقص این روش به شمار می آید. از نقص های دیگر این روش میتوان به سوختن ناقص و تولید گازهای سمی مانند : اتیلن ، مونوکسید کربن ، دی اکسید گوگرد اشاره کرد.
2- تولید گاز دی اکسید کربن از طریق تجزیه مواد آلی
در اثر تجزیه هر نوع از مواد آلی گاز دی اکسید کربن تولید میشود. مواد آلی که در سطح خاک پهن و یا به آن اضافه میشود در معرض تجزیه میباشند. در هر روز به طور میانگین حدود 2 کیلوگرم گاز دی اکسید کربن در هر هکتار تولید میشود . امروزه از آنجایی که کشتهای بدون خاک روز به روز در حال توسعه میباشد ، کمبود دی اکسید کربن از مشکلات این روش به شمار می آید.
کودهای دامی و کمپوست نیز در صورتی که به نحوی درست استفاده شوند برای تهیه مواد آلی بسیار مناسب میباشند. در این روش در هر یک ساعت به طور میانگین بین 5 – 10 گرم دی اکسید کربن در هر متر مربع به گلخانه اضافه میشود. 7 – 14 گرم کمپوست مرطوب نیز در مدت 20 روز میتواند دی اکسید کربن لازم را تولید کند. استفاده از این روش بسیار ارزان میباشد اما از نقوص این روش این است که با گذشته زمان مقدار تولید گاز دی اکسید کربن کاهش میابد و همچنین ممکن است به همراه مواد آلی و کمپوستها ، اواع عوامل بیماری زا به گیاه سرایت کند.
3 – استفاده از کپسول دی اکسید کربن خالص
استفاده از کپسول های حاوی دی اکسید کربن خالص از نظر هزینه بسیار گران است. این در حالیست که این روش بسیار مناسب و کنترل آن آسان میباشد. از دیگر مزیت های این روش ان است که این کپسول ها قابل وزن کردن میباشد در نتیجه میتوان مقدار مصرف آن را در بازه های زمانی کوتاه اندازه گیری کرد. باید به این موضوع توجه داشت که چون گاز دی اکسید کربن از هوا سنگین تر است ، در نزدیکی خاک تجمع میکنند، که در این صورت گیاه قادر به استفاده از دی اکسید کربن نخواهد بود. برای حل این مشکل ، کپسول مورد نظر باید در نزدیکی سقف نصب شود . در روش دیگر نیز از لوله های کوچکی استفاده میشود که دارای سوراخ هایی ریزی میباشند که به فصله ی 30 سانتی متر از هم قرار میگیرند و دی اکسید کربن را به طور یکنواخت در سراسر گلخانه توزیع میکنند.
رابطه دما و نور با غلظت دی اکسید کربن چیست ؟
همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم این سه عامل در فتوسنتز نقش اساسی دارند. طبق لیبیگ هر گاه سرعت فرایندی به چند عامل وابسته باشد، شدت فرایند را کمترین عامل مشخص میکند . با توجه به بسته بودن فضای گلخانه و کاهش غلظت دی اکسید کربن ، در این فرایند عامل محدود کننده دی اکسید کربن میباشد. هر چه شدت نور و دمای گلخانه بیشتر باشد به دی اکسید کربن بیشتری نیاز است .
شرکت روی پوشان قزوین پیشرو در تولید محصولات گالوانیزه گرم و لوله گلخانه
برای مشاوره یا خرید با کارشناسان ما تماس بگیرید.